نخ پشمی یکی از پرکاربردترین انواع نخها در صنعت نساجی است که از پشم حیواناتی مانند گوسفند، بز، شتر و دیگر حیوانات پشمی تهیه میشود. پشم به عنوان یک الیاف طبیعی، دارای ویژگیهای خاصی است که آن را برای تولید انواع پارچهها، پوشاک، فرشها و دیگر محصولات بسیار مناسب میسازد. نخ پشمی به دلیل داشتن ویژگیهای گرمایی، نرمی و خاصیت جذب رطوبت، در ساخت لباسهای گرم و محصولات عایقسازی نیز مورد استفاده قرار میگیرد
نخ پشمی چیست؟
نخ پشمی به نخهایی اطلاق میشود که از الیاف پشم حیوانات پشمی مانند گوسفند، بز، شتر و برخی دیگر از حیوانات با موی نرم و پشمی تهیه میشود. این نخها به دلیل خواص منحصر به فرد خود، مانند گرما، نرمی، قابلیت جذب رطوبت و خاصیت عایق، در صنعت نساجی بسیار پرکاربرد هستند و در تولید انواع پارچهها، لباسها، فرشها، و دیگر محصولات مورد استفاده قرار میگیرند.نخ پشمی معمولاً از فرآیندهایی مانند شستشو، کاردینگ (مخلوطسازی الیاف) و ریسندگی برای تبدیل الیاف پشم به نخهای قابل استفاده در تولید منسوجات مختلف تولید میشود. این نخها ممکن است در انواع مختلف از جمله نخ پشمی نرم و ضخیم یا نازک تولید شوند و بسته به نوع پشم (پشم گوسفندی، پشم آنغوره، پشم شتر و ...) ویژگیهای متفاوتی از نظر نرم بودن، ضخامت و خاصیت گرمایی داشته باشند.ویژگیهای برجسته نخ پشمی شامل گرمابخشی عالی، رطوبتگیری، نرمی و راحتی، مقاومت در برابر بو، و انعطافپذیری است که آن را برای استفاده در تولید لباسهای زمستانی، فرشهای پشمی، پتوها و دیگر لوازم خانگی و پوشاک بسیار مناسب میسازد
مراحل نخ پشمی
فرآیند تولید نخ پشمی شامل مراحل متعددی است که از جمعآوری پشم تا تبدیل آن به نخ قابل استفاده برای بافت پارچهها یا ساخت محصولات مختلف انجام میشود. این مراحل به طور کلی شامل جمعآوری پشم، شستشو، تمیزکاری، کاردینگ، ریسندگی، و رنگآمیزی هستند. در ادامه توضیح مفصلتری از هر مرحله ارائه میشود
جمعآوری پشم
اولین مرحله در تولید نخ پشمی، جمعآوری پشم از حیوانات است. پشم عمدتاً از گوسفند (پشم گوسفندی) یا دیگر حیوانات پشمی مانند بز، شتر، و یا حتی بعضی از گونههای خاص مانند آنگورا یا کشمیر استخراج میشود. برای جمعآوری پشم از روشهای مختلفی مانند قیچی کردن (Shaving) استفاده میشود که معمولاً در فصل بهار یا تابستان انجام میشود. پشم به صورت دستههای بزرگ و یکجا جمعآوری میشود
شستشو و تمیزکاری
پس از جمعآوری پشم، باید آن را شستشو داد تا آلودگیها، گرد و غبار، و چربیهای طبیعی (لانولین) که در پشم موجود است، از آن حذف شوند. لانولین یک نوع چربی طبیعی است که برای محافظت از پشم در برابر رطوبت تولید میشود. برای شستشو، پشم را در آب گرم و مواد شوینده مناسب قرار میدهند. این فرآیند به تمیز شدن الیاف و همچنین کاهش چسبندگیها و ناخالصیهای موجود کمک میکند
کاردینگ (Carding)
پس از شستشو، پشم باید به طور کامل از تودههای فشرده و نامنظم خود جدا شود. در مرحله کاردینگ، پشم توسط دستگاههای مخصوص که شامل برسهای متحرک هستند، به رشتههای نازک و منظم تبدیل میشود. این مرحله شامل کشیدن، باز کردن، و مرتب کردن الیاف پشمی به گونهای است که الیاف به صورت خطی و صاف درآمده و آماده برای مرحله بعدی میشود. همچنین در این مرحله، پشم به تودههای نرمی به نام کارد تبدیل میشود که به راحتی میتوانند در مراحل بعدی پردازش شوند
پردازش نهایی
در مرحله آخر، پارچههای پشمی با روشهای مختلفی مانند شانهکردن، بافندگی نهایی و پردازشهای تکمیلی مانند ضدچروک کردن یا آببندی آماده میشوند. این فرآیندها کمک میکنند تا پارچههای پشمی ظاهری تمیزتر و مقاومتر پیدا کنند. همچنین ممکن است پارچهها در این مرحله برای ایجاد خاصیت ضد آب یا ضد چروک، از مواد افزودنی خاص استفاده شوند.
انواع نخ پشمی
نخ پشمی به دلیل تنوع در نوع پشم و فرآیندهای تولید، در انواع مختلفی تولید میشود که هر کدام ویژگیها و کاربردهای خاص خود را دارند. این تنوع به نوع حیوان تولیدکننده پشم، فرآیندهای تولید و همچنین خصوصیات فیزیکی و ظاهری نخ بستگی دارد. در اینجا به انواع مختلف نخهای پشمی میپردازیم
نخ پشمی گوسفندی
این نوع نخ از پشم گوسفندها به دست میآید و رایجترین و شناختهشدهترین نوع نخ پشمی در صنعت نساجی است. بسته به نوع گوسفند و کیفیت پشم آن، نخ پشمی گوسفندی ممکن است دارای ویژگیهای متفاوتی باشد، اما بهطور کلی، نخ پشمی گوسفندی به دلیل فراوانی، قیمت مناسب و دسترسی آسان در تولید لباسها، پوشاک و فرشها استفاده میشود. انواع مختلف گوسفندها، مانند گوسفند مرینوس، گوسفند لینکلن، گوسفند شروپشایر و غیره، پشمهایی با ویژگیهای مختلف تولید میکنند که موجب تفاوت در نرمی و ضخامت نخ پشمی میشود
نخ پشمی مرینوس
پشم گوسفند مرینوس یکی از مرغوبترین انواع پشم است که به دلیل نرمی و لطافت بالا در تولید نخهای پشمی با کیفیت و گرانقیمت استفاده میشود. گوسفند مرینوس عمدتاً در مناطق استرالیا و نیوزیلند پرورش داده میشود و پشم آن به دلیل ساختار ریز و ظریف الیاف، برای تولید پارچههای نرمی که به پوست حساسیت ایجاد نمیکنند، مناسب است
نخ پشمی شتر
پشم شتر از شترهای دوکوهانه یا شترهای کوهستانی گرفته میشود و معمولاً برای تولید پوشاک و منسوجات عایق مورد استفاده قرار میگیرد. این نوع پشم از نظر خاصیت عایقسازی گرما و رطوبت بسیار مناسب است و معمولاً در تولید پوشاک گرم مانند پالتوها و کتهای زمستانی و حتی پتوها کاربرد دارد
نخ پشمی شنیل
پشم شنیل نوعی پشم خاص است که در تولید نخهای نرم و فانتزی برای بافت فرش، پارچههای دکوراتیو، رومیزی و دیگر لوازم منزل استفاده میشود. نخ شنیل معمولاً در رنگهای زیبا و بافتههای برجسته تولید میشود و در دکوراسیون داخلی کاربرد زیادی دارد
ویژگیهای نخ پشمی
نخ پشمی به دلیل ساختار خاص الیاف خود، قادر است گرما را در درون خود حفظ کند. این ویژگی باعث میشود که نخ پشمی به عنوان عایق طبیعی در برابر سرما عمل کند. به همین دلیل، محصولات ساخته شده از نخ پشمی مانند پالتوها، شالها، سوئیشرتها، و فرشها بسیار مناسب برای فصول سرد سال هستند. پشم هوای درون خود را به دام میاندازد و به بدن گرما میبخشدیکی از ویژگیهای برجسته نخ پشمی، توانایی جذب رطوبت است. پشم میتواند رطوبت را تا حدود ۳۰ درصد از وزن خود جذب کند بدون اینکه احساس رطوبت به پوست منتقل شود.
کاربردهای نخ پشمی
نخ پشمی به دلیل ویژگیهایی مانند گرما، راحتی و زیبایی در صنایع مختلف کاربرد دارد
صنعت پوشاکنخ پشمی برای تولید لباسهای زمستانی نظیر سوئیشرتها، کاپشنها، پالتوها، شالها و دستکشها استفاده میشود. همچنین، از آن در تولید لباسهای ورزشی نیز بهویژه لباسهای ترمو استفاده میشود
فرش و قالیپشم در بافت فرشها و قالیهای دستباف بسیار مورد استفاده قرار میگیرد. فرشهای پشمی معمولاً از کیفیت بالایی برخوردارند و دوام زیادی دارند
تولید منسوجات منزلنخ پشمی در تولید محصولات خانگی مانند پتو، رومیزی، کوسن و پردههای پشمی استفاده میشود
کفش و لوازم جانبیدر تولید انواع کفشهای گرم، بوتها و حتی برخی از لوازم جانبی دیگر مانند کیف و کلاه، از نخ پشمی استفاده میشود
نتیجه گیری
نخ پشمی به دلیل ویژگیهایی مانند گرمابخشی عالی، جذب رطوبت، نرمی، مقاومت در برابر بو و چروک، انعطافپذیری و دوام بالا، یکی از بهترین انتخابها برای تولید پوشاک زمستانی، فرشها و لوازم خانگی است. همچنین، به عنوان یک الیاف طبیعی و مقاوم در برابر آتش، نخ پشمی بهویژه در شرایط سرد و مرطوب عملکرد بسیار خوبی دارد و عمر طولانیتری نسبت به سایر الیاف دارد